ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
29 Μαΐου 1453 η Πόλις εάλω.
Λεωνίδας Π. Τζεφεράκος Δικηγόρος παρ`Αρείω Πάγω
Ως ευλαβείς προσκυνητές, προσήλθαμε σήμερα στον Ιερό αυτό Χώρο για να αναπέμψουμε προσευχές και παρακλήσεις προς τον επουράνιο Θεό μας δια την σωτηρία της ψυχής του τελευταίου Ελληνοβυζαντινού Αυτοκράτορα, του Κωνστα-ντίνου Παλαιολόγου του ΧΙ και των συμπολεμιστών αυτού, να απονείμουμε τον οφειλόμενο σεβασμό και να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας, για να μη ξεχνάμε την θυσία τους, γιατί αυτή λάμπρυνε και διεύρυνε την δόξα και το εθνικό μεγαλείο του γένους μας, με το ιερό δίδαγμα της αυταπάρνησης και της θυσίας για την πατρί-δα και την υπεράσπιση των ιδεωδών και ιδανικών του ενδόξου γένους των Ελλή-νων. Προσήλθαμε εδώ για να συνθρηνήσουμε για μια ακόμη φορά την απώλεια, δια της καταστροφικής αλώσεως, της Ελληνοβυζαντινής Βασιλεύουσας Πόλης, της Κωνσταντινούπολης, του μαρμαρωμένου τελευταίου Ελληνοβυζαντινού Αυτοκράτο-ρα, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου του ΙΑ, δηλαδή του νεώτερου Βυζαντινού Λεωνί-δα, γιατί και αυτός, όπως εκείνος, ο Λεωνίδας της Σπάρτης, ένδοξα, φιλοπατριωτικά και με ελληνοπρέπεια υπερασπιζόμενος την πατρίδα, επανέλαβε με την ίδια αν-δρεία και αξιοπρέπεια, το << μολών λαβέ >> εκείνου, σε νεώτερη έκφραση, αλλά ισότιμο και ισοδύναμο , δηλαδή << τό τήν πόλιν σοί δούναι ουκ‘ εμόν εστίν, ούτ‘ άλλου τών κατοικούντων ενταύθα, κοινή γάρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν, μη φειδόμενοι της ζωής ημών >>. Οι πέντε τελευταίες λέξεις συνο-δεύουν σήμερα το έμβλημα του Τρίτου Σώματος Στρατού. Ακόμη όπως ο Λεωνίδας ξεκίνησε από την Σπάρτη για να θυσιαστεί στις Θερ-μοπύλες το έτος 479 π.χ. , έτσι και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ξεκίνησε και αυ-τός από τη Σπάρτη, το Μυστρά, για να προστατεύσει την βασιλεύουσα Πόλη από την απειλή των βαρβάρων και να θυσιαστεί για αυτή το 1453, δηλαδή μετά από 1932 έτη, μια μεγάλη απόδειξη της αέναης ροής της ένδοξης ιστορίας του γένους των Ελ-λήνων και ιδιαιτέρως της μεγάλης Σπάρτης’ Φαίνεται ότι η θεά της Ελληνικής ιστορίας απένειμε, απονέμει και θα συνεχίσει να απονέμει το προνόμιο στην Λακωνική χώρα να προσφέρει συνεχώς, δικά της παιδιά, για μεγάλους αγώνες και μεγάλες θυσίες, για την Ελληνική πατρίδα, όπως μέχρι και την πρόσφατη περίοδο της Ελληνικής ιστορικής διαδρομής, στον Μακε-δονικό Αγώνα, στον πόλεμο του 40 στα βουνά της Πίνδου,, στην πρόσφατη κρίση των Ιμίων και είναι βέβαιον ότι θα συνεχίσει την ίδια προσφορά και στο μέλλον. Μια νοερά μετάβαση μας στον τόπο και τον χρόνο των σημαντικών ιστορικών γεγονότων για τον Ελληνισμό, αλλά και για την παγκόσμια κοινωνική και πολιτισμική τάξη θα μας διευκολύνει να βιώσουμε καλύτερα, να αναμνησθούμε εναργέστερα και να συμμετάσχουμε περισσότερο συνειδητά στην σημερινή Ιεροτελεστία μας. Ας αναλογισθούμε γιατί θυσιάστηκε ο νεότερος Βυζαντινός Λεωνίδας- ο Κων/νος Παλαιολόγος ο ΙΑ . Ας αναδιφήσουμε την ιστορία για να ενημερωθούμε σωστά, εάν θυσιάστηκε για τα ιδανικά, τα ιδεώδη και τις ανθρώπινες αξίες του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, εάν θυσιάστηκε υπερασπιζόμενος τις πανανθρώπινες αξίες του πολιτισμένου κό-σμου ή έπεσε μαχόμενος υπερασπιζόμενος κάποια αυτοκρατορική – Δεσποτική – στρατοκρατική έδρα; Η απάντηση, από την στάση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου είναι σαφέστατη και αναμφισβήτητα η θυσία του υπήρξε εν ονοματι της Πατρίδας, των ελληνοχρι-στιανικών ιδανικών και του παγκόσμιου πολιτισμού. Αυτό επιβεβαιώνεται με μία μικρή ιστορική αναδρομή στο χώρο, τον οποίο υ-περασπίστηκε, στην Ελληνοβυζαντινή Βασιλεύουσα ένδοξη πόλη της Κωνσταντι-νούπολης. Από την ιστορική αυτή αναδρομή προκύπτει αβίαστα η εθνική, η πολιτισμική και η πατριωτική ιδεολογία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου με καταφανέστατα τα ελληνικά χαρακτηριστικά της. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος - Δραγάσης, γεννήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου του 1404. Τέταρτος γιος και όγδοο από τα παιδιά του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου και της πριγκιποπούλας της Σερβίας, της Ελένης Δραγάση. Μεγάλωσε υπό την Δεσποτεία του αδελφού του Θεόδωρου, που είχε αναλάβει τον Μωριά από το 1407. Η εξαιρετικά καλλιεργημένη αυλή του Δεσποτάτου ήταν το σχολείο του και πρώτος του «δάσκαλος» ο Πλήθων Γεμιστός. Τον Μάρτη του 1428, ο Κωνσταντίνος ήρθε σε γάμο με την πριγκίπισσα Μα-γδαλένα της Ηπείρου, ανιψιά του κυβερνήτη της Ηπείρου Μάριο Τόκκο, η οποία πέ-θανε δύο χρόνια αργότερα. Από νεαρή ηλικία επέδειξε στρατιωτικές και διοικητικές ικανότητες. Ξεχώριζε από όλα τα αδέρφια για τον καλό αν και αυστηρό του χαρακτήρα. Με το θάνατο του άτεκνου Ιωάννη, στις 31 Οκτωβρίου 1448, εκλέχτηκε Αυτο-κράτορας Κωνσταντινουπόλεως και στέφθηκε στο Μυστρά, στις 6 Ιανουαρίου του 1449. Η επιλογή του—παρότι ήδη διεκδικούσε το θρόνο ο Δημήτριος, που έφτασε αμέσως στην πόλη—έγινε από την εστεμμένη μητέρα τους. Η Ελένη επέμεινε και κέρδισε το θρόνο για τον Κωνσταντίνο, με την υποστήριξη του λαού της Πόλης και του Θωμά, εκ των αδελφών. Μπήκε ως Αυτοκράτορας στην πόλη στις 12 Μαρτίου, φτάνοντας από τη θά-λασσα, συνοδευόμενος από καταλανικές γαλέρες. Ο Κωνσταντίνος, Αυτοκράτωρ των ελάχιστων εδαφών που έχουν απομείνει από την άλλοτε κραταιά Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, προσπάθησε να συγκροτήσει το στρατό και να αυξήσει την άμυνα της. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος βρέθηκε στα τείχη από την πρώτη μέρα της πο-λιορκίας της, δίπλα στους στρατιώτες του, δίπλα στον Ιουστινιάνη, τον μόνο με τον οποίο μπορούσε να μοιράζεται τις σκέψεις του. Όλοι γνώριζαν πως την Τρίτη θα γινόταν η μεγάλη επίθεση. Ξημέρωνε η 28η Μαΐου. Το ξημέρωμα στην πολιορκημένη πόλη σήμανε από τους ήχους των κα-μπαναριών, που καλούσαν τον πληθυσμό στις λιτανείες. Και όταν τελείωσε η πάνδημος λιτανεία, ο Παλαιολόγος κάλεσε όλους τους αξιωματούχους στο παλάτι των Βλαχερνών. Η περιγραφή του Φρατζή αποδίδει συγκλονιστικές στιγμές. Ο Κωνσταντίνος τους είπε πως σε λίγο θα άρχιζε η μεγάλη έφοδος. Απευθύνθηκε προς τους Έλληνες και τους θύμισε πως ο άνθρωπος θα πρέπει να είναι έτοιμος να πεθάνει για τις μεγάλες αξίες, την πατρίδα, την πί-στη του και την οικογένεια του. Τώρα ο λαός της Κωνσταντινούπολης έπρεπε να είναι έτοιμος να πεθά-νει και για αυτές τις αξίες. Αναφέρθηκε στη δολιότητα του άπιστου Σουλτάνου, τους ζήτησε να θυμηθούν ότι είναι απόγονοι αρχαίων ηρώων. Στην Αγία Σοφία, ορθόδοξοι και καθολικοί ιερείς φόρεσαν τα επίσημα άμφια για την τελευταία λειτουργία. Οι αξιωματούχοι και οι στρατιωτικοί ηγέτες κοινώνησαν και μετά επέστρεψαν στις θέσεις τους. Ο αυτοκράτορας διέταξε να κλειδώσουν οι πύλες πίσω τους για να μην υπάρξει υποχώρηση. Και αφού ζήτησε συγχώρεση από τους οικείους του, ξεκίνησε για την τελευταία ιππηλασία στα τείχη... Ο θάνατος του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ έγινε γνωστός αρκετές ώρες μετά την κατά-ληψη της Πόλης από τους Οθωμανούς. Η σορός του αναγνωρίστηκε από τα αυτο-κρατορικά του πορφυρά πέδιλα—είχε πέσει στις γραμμές του μετώπου, αρνούμενος να διαφύγει, όπως πολλοί συμβουλάτορες τού πρότειναν. Σύμφωνα μέ τόν Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο η Ρωμαϊκή κυριαρχία διήρκη-σε μέχρι τόν 5ο αιώνα, καί ομοίως συμφωνεί η ιστορικός Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, η οποία αναφέρει: «Κατά τήν διάρκεια της περιόδου (379 - 641), τό Βυζάντιο θά απο-κτήσει τά χαρακτηριστικά, πού θά τό καταστήσουν αργότερα, Ελληνική Αυτοκρατορία της χριστιανικής Ανατολής.». O Finlay θεωρεί ότι: «από τό 716 η ιστορία των Ελλήνων τόσο στενά συμπλέκε-ται με τα ιστορικά χρονικά της κραταιάς Βυζαντινής αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, ώστε η ιστορία του ανατολικού κράτους αποτελεί έκτοτε ένα ενιαίο σύνολο με την ι-στορία του ελληνικού έθνους. Η Ελληνική Βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν ο προμαχώνας της χριστιανικής Ευρώπης γιά χίλια καί πλέον έτη, προστατεύοντας την, από επιδρομές βαρβάρων, επιδρομές οι οποίες ήταν ικανές νά διαγράψουν τελείως τήν πολιτιστική ταυτότητα της Ευρώπης, πού γνωρίζουμε σήμερα. Αν οι Πέρσες ή οι Άραβες ή οι Οθωμανοί είχαν κατακλύσει τήν Ευρώπη, σίγου-ρα η Ευρωπαϊκή ιστορία θά ήταν πολύ διαφορετική σήμερα. Επίσης τό κράτος του Βυζαντίου ήταν ο θεματοφύλακας της Ελληνικής γλώσσας καί της πνευματικής κλη-ρονομιάς των Αρχαίων Ελλήνων. Αν δέν είχαν αντιγραφεί τά χιλιάδες έργα των αρχαίων σοφών καί είχαν παραδοθεί στό έλεος των Ασιατών εισβολέων, ελάχιστα θά γνωρίζαμε γιά τίς αρχαίες επιστήμες καί τήν αρχαία φιλοσοφία. Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν όλες τίς επιστήμες, παρέλειψαν όμως νά δη-μιούργησαν ενιαίο Ελληνικό κράτος μέ αποτέλεσμα νά γίνουν υπόδουλοι των αρχαί-ων Ρωμαίων, χωρίς νά οργανώσουν ούτε τήν υποτυπώδη αντίσταση. Οι μεσαιωνικοί Έλληνες δημιούργησαν καί οργάνωσαν τό πρώτο Ελληνικό Κρά-τος, τό οποίο ήταν τό ισχυρότερο του τότε γνωστού κόσμου. Όλοι οι υπόλοιποι λαοί σέβονταν τόν Έλληνα αυτοκράτορα καί φθονούσαν τόν πλούτο καί τήν αίγλη της Κωνσταντινουπόλεως. Η Ελληνική γλώσσα ακουγόταν από την Σικελία μέχρι την Καππαδοκία και τον Πόντο, και από την Μακεδονία μέχρι την Κρήτη και την Κύπρο. Οι Ελληνες, για πρώ-τη φορά ήταν ενωμένοι καί δέν μάχονταν ο ένας τόν άλλον. Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν τήν ιατρική, αλλά οι Βυζαντινοί δημιούργησαν νοσοκομεία καί ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι αρχαίοι Ελληνες είπαν: «Υπέρ πά-ντων η Πατρίς», αλλά οι Βυζαντινοί έκτισαν τά δυνατότερα τείχη καί οργάνωσαν τόν ισχυρότερο στρατό καί στόλο της εποχής, Οι αρχαίοι Ελληνες μίλησαν πρώτοι γιά δι-καιοσύνη καί ισότητα, αλλά οι Βυζαντινοί ανέπτυξαν τό καλύτερο νομοθετικό καί διοι-κητικό σύστημα γιά νά διοικήσουν τό αχανές κράτος τους, Οι αρχαίοι Ελληνες ήταν οι καλύτεροι μαθηματικοί καί φυσικοί, αλλά οι Βυζαντι-νοί έκτισαν τό μεγαλύτερο κτίριο του τότε γνωστού κόσμου, μέσα σέ πέντε χρόνια, τήν του Θεού Αγία Σοφία. Οι μεσαιωνικοί Ελληνες ή Ρωμιοί, όπως αποκαλούσαν τους εαυτούς τους, ήταν εξίσου ικανοί μέ τούς προγόνους τους στήν τέχνη. Οι Βυζαντινοί πού συνέχισαν μέ φανατισμό να ομιλούν την αρχαία Ελληνική γλώσσα και να εξελληνίζουν τα ξένα ονόματα θεωρούσαν τιμή τους ότι ήταν απόγο-νοι των Αρχαίων Ελλήνων. Τά πρώτα βιβλία πού μάθαιναν τα παιδιά ήταν η Ιλιάδα καί η Οδύσσεια του Ομήρου καί οι αγαπημένοι τους ήρωες ήταν μεταξύ άλλων, ο Λεωνίδας καί ο Μέγας Αλέξανδρος. O Παναγιώτης Κανελλόπουλος άριστος μελετητής της Ελληνικής Ιστορίας μας παραθέτει στό βιβλίο του, Γεννήθηκα στό 1402: « Οι πατέρες της Εκκλησίας πήραν από τήν αρχαία Αθήνα τά φώτα τους, ενώ οι άριστα μορφωμένοι Πατριάρχες, Φώτιος καί Αρέθας, είχαν αγκαλιάσει τόν Πλάτωνα. Όταν δε οι Φράγκοι κατέλαβαν τήν Βασι-λεύουσα, ξύπνησε έντονα η Ελληνική συνείδηση των Ελλήνων καί αισθάνθηκαν τό Ελληνικό αίμα νά ρέει στίς φλέβες τους, όσοι αποσύρθηκαν στήν Μικρά Ασία, αντι-κρίζοντας τήν Σμύρνη, τήν Έφεσο καί τή Μίλητο, Συνεπώς ο τελευταίος Ελληνοβυζαντινός Αυτοκράτορας θυσιάσθηκε για την πατρίδα, για τις αξίες, τα ιδεώδη και τα ιδανικά του Ελληνικού πολιτισμού, του πολιτισμού που αποτέλεσε στην συνέχεια την μήτρα επώασης του ευρωπαϊκού πο-λιτισμού. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ο ΧΙ με Ελληνικό ηρωισμό, με ελληνική αγωνι-στική ευπρέπεια, βαίνοντας στο βωμό της θυσίας, με αποφασιστικότητα και τόλμη, δίδοντας φωτεινό παράδειγμα ενός μεγάλου ηγέτη, κατέγραψε ένδοξη Ελληνική ιστορία, καθιστώντας όλον το γένος των Ελλήνων υπερήφανον. Τελειώνοντας θέλω να συγχαρώ και να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της Ένωσης των εν Αττική Λακεδαιμονίων αξιαγάπητός μας ψ.κών. Μπεκιάρη και τα εκλεκτά μέλη της Ένωση για την διοργάνωση της σημερινής ιεροτελεστίας γιατί μας δόθηκε η ευ-καιρία να εκπληρώσουμε ιερόν, ηθικόν και εθνικό, καθήκον Μας. Σας ευχαριστώ.
29 Μαΐου 1453 η Πόλις εάλω.
Λεωνίδας Π. Τζεφεράκος Δικηγόρος παρ`Αρείω Πάγω
Ως ευλαβείς προσκυνητές, προσήλθαμε σήμερα στον Ιερό αυτό Χώρο για να αναπέμψουμε προσευχές και παρακλήσεις προς τον επουράνιο Θεό μας δια την σωτηρία της ψυχής του τελευταίου Ελληνοβυζαντινού Αυτοκράτορα, του Κωνστα-ντίνου Παλαιολόγου του ΧΙ και των συμπολεμιστών αυτού, να απονείμουμε τον οφειλόμενο σεβασμό και να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας, για να μη ξεχνάμε την θυσία τους, γιατί αυτή λάμπρυνε και διεύρυνε την δόξα και το εθνικό μεγαλείο του γένους μας, με το ιερό δίδαγμα της αυταπάρνησης και της θυσίας για την πατρί-δα και την υπεράσπιση των ιδεωδών και ιδανικών του ενδόξου γένους των Ελλή-νων. Προσήλθαμε εδώ για να συνθρηνήσουμε για μια ακόμη φορά την απώλεια, δια της καταστροφικής αλώσεως, της Ελληνοβυζαντινής Βασιλεύουσας Πόλης, της Κωνσταντινούπολης, του μαρμαρωμένου τελευταίου Ελληνοβυζαντινού Αυτοκράτο-ρα, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου του ΙΑ, δηλαδή του νεώτερου Βυζαντινού Λεωνί-δα, γιατί και αυτός, όπως εκείνος, ο Λεωνίδας της Σπάρτης, ένδοξα, φιλοπατριωτικά και με ελληνοπρέπεια υπερασπιζόμενος την πατρίδα, επανέλαβε με την ίδια αν-δρεία και αξιοπρέπεια, το << μολών λαβέ >> εκείνου, σε νεώτερη έκφραση, αλλά ισότιμο και ισοδύναμο , δηλαδή << τό τήν πόλιν σοί δούναι ουκ‘ εμόν εστίν, ούτ‘ άλλου τών κατοικούντων ενταύθα, κοινή γάρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν, μη φειδόμενοι της ζωής ημών >>. Οι πέντε τελευταίες λέξεις συνο-δεύουν σήμερα το έμβλημα του Τρίτου Σώματος Στρατού. Ακόμη όπως ο Λεωνίδας ξεκίνησε από την Σπάρτη για να θυσιαστεί στις Θερ-μοπύλες το έτος 479 π.χ. , έτσι και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ξεκίνησε και αυ-τός από τη Σπάρτη, το Μυστρά, για να προστατεύσει την βασιλεύουσα Πόλη από την απειλή των βαρβάρων και να θυσιαστεί για αυτή το 1453, δηλαδή μετά από 1932 έτη, μια μεγάλη απόδειξη της αέναης ροής της ένδοξης ιστορίας του γένους των Ελ-λήνων και ιδιαιτέρως της μεγάλης Σπάρτης’ Φαίνεται ότι η θεά της Ελληνικής ιστορίας απένειμε, απονέμει και θα συνεχίσει να απονέμει το προνόμιο στην Λακωνική χώρα να προσφέρει συνεχώς, δικά της παιδιά, για μεγάλους αγώνες και μεγάλες θυσίες, για την Ελληνική πατρίδα, όπως μέχρι και την πρόσφατη περίοδο της Ελληνικής ιστορικής διαδρομής, στον Μακε-δονικό Αγώνα, στον πόλεμο του 40 στα βουνά της Πίνδου,, στην πρόσφατη κρίση των Ιμίων και είναι βέβαιον ότι θα συνεχίσει την ίδια προσφορά και στο μέλλον. Μια νοερά μετάβαση μας στον τόπο και τον χρόνο των σημαντικών ιστορικών γεγονότων για τον Ελληνισμό, αλλά και για την παγκόσμια κοινωνική και πολιτισμική τάξη θα μας διευκολύνει να βιώσουμε καλύτερα, να αναμνησθούμε εναργέστερα και να συμμετάσχουμε περισσότερο συνειδητά στην σημερινή Ιεροτελεστία μας. Ας αναλογισθούμε γιατί θυσιάστηκε ο νεότερος Βυζαντινός Λεωνίδας- ο Κων/νος Παλαιολόγος ο ΙΑ . Ας αναδιφήσουμε την ιστορία για να ενημερωθούμε σωστά, εάν θυσιάστηκε για τα ιδανικά, τα ιδεώδη και τις ανθρώπινες αξίες του Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, εάν θυσιάστηκε υπερασπιζόμενος τις πανανθρώπινες αξίες του πολιτισμένου κό-σμου ή έπεσε μαχόμενος υπερασπιζόμενος κάποια αυτοκρατορική – Δεσποτική – στρατοκρατική έδρα; Η απάντηση, από την στάση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου είναι σαφέστατη και αναμφισβήτητα η θυσία του υπήρξε εν ονοματι της Πατρίδας, των ελληνοχρι-στιανικών ιδανικών και του παγκόσμιου πολιτισμού. Αυτό επιβεβαιώνεται με μία μικρή ιστορική αναδρομή στο χώρο, τον οποίο υ-περασπίστηκε, στην Ελληνοβυζαντινή Βασιλεύουσα ένδοξη πόλη της Κωνσταντι-νούπολης. Από την ιστορική αυτή αναδρομή προκύπτει αβίαστα η εθνική, η πολιτισμική και η πατριωτική ιδεολογία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου με καταφανέστατα τα ελληνικά χαρακτηριστικά της. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος - Δραγάσης, γεννήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου του 1404. Τέταρτος γιος και όγδοο από τα παιδιά του Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου και της πριγκιποπούλας της Σερβίας, της Ελένης Δραγάση. Μεγάλωσε υπό την Δεσποτεία του αδελφού του Θεόδωρου, που είχε αναλάβει τον Μωριά από το 1407. Η εξαιρετικά καλλιεργημένη αυλή του Δεσποτάτου ήταν το σχολείο του και πρώτος του «δάσκαλος» ο Πλήθων Γεμιστός. Τον Μάρτη του 1428, ο Κωνσταντίνος ήρθε σε γάμο με την πριγκίπισσα Μα-γδαλένα της Ηπείρου, ανιψιά του κυβερνήτη της Ηπείρου Μάριο Τόκκο, η οποία πέ-θανε δύο χρόνια αργότερα. Από νεαρή ηλικία επέδειξε στρατιωτικές και διοικητικές ικανότητες. Ξεχώριζε από όλα τα αδέρφια για τον καλό αν και αυστηρό του χαρακτήρα. Με το θάνατο του άτεκνου Ιωάννη, στις 31 Οκτωβρίου 1448, εκλέχτηκε Αυτο-κράτορας Κωνσταντινουπόλεως και στέφθηκε στο Μυστρά, στις 6 Ιανουαρίου του 1449. Η επιλογή του—παρότι ήδη διεκδικούσε το θρόνο ο Δημήτριος, που έφτασε αμέσως στην πόλη—έγινε από την εστεμμένη μητέρα τους. Η Ελένη επέμεινε και κέρδισε το θρόνο για τον Κωνσταντίνο, με την υποστήριξη του λαού της Πόλης και του Θωμά, εκ των αδελφών. Μπήκε ως Αυτοκράτορας στην πόλη στις 12 Μαρτίου, φτάνοντας από τη θά-λασσα, συνοδευόμενος από καταλανικές γαλέρες. Ο Κωνσταντίνος, Αυτοκράτωρ των ελάχιστων εδαφών που έχουν απομείνει από την άλλοτε κραταιά Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, προσπάθησε να συγκροτήσει το στρατό και να αυξήσει την άμυνα της. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος βρέθηκε στα τείχη από την πρώτη μέρα της πο-λιορκίας της, δίπλα στους στρατιώτες του, δίπλα στον Ιουστινιάνη, τον μόνο με τον οποίο μπορούσε να μοιράζεται τις σκέψεις του. Όλοι γνώριζαν πως την Τρίτη θα γινόταν η μεγάλη επίθεση. Ξημέρωνε η 28η Μαΐου. Το ξημέρωμα στην πολιορκημένη πόλη σήμανε από τους ήχους των κα-μπαναριών, που καλούσαν τον πληθυσμό στις λιτανείες. Και όταν τελείωσε η πάνδημος λιτανεία, ο Παλαιολόγος κάλεσε όλους τους αξιωματούχους στο παλάτι των Βλαχερνών. Η περιγραφή του Φρατζή αποδίδει συγκλονιστικές στιγμές. Ο Κωνσταντίνος τους είπε πως σε λίγο θα άρχιζε η μεγάλη έφοδος. Απευθύνθηκε προς τους Έλληνες και τους θύμισε πως ο άνθρωπος θα πρέπει να είναι έτοιμος να πεθάνει για τις μεγάλες αξίες, την πατρίδα, την πί-στη του και την οικογένεια του. Τώρα ο λαός της Κωνσταντινούπολης έπρεπε να είναι έτοιμος να πεθά-νει και για αυτές τις αξίες. Αναφέρθηκε στη δολιότητα του άπιστου Σουλτάνου, τους ζήτησε να θυμηθούν ότι είναι απόγονοι αρχαίων ηρώων. Στην Αγία Σοφία, ορθόδοξοι και καθολικοί ιερείς φόρεσαν τα επίσημα άμφια για την τελευταία λειτουργία. Οι αξιωματούχοι και οι στρατιωτικοί ηγέτες κοινώνησαν και μετά επέστρεψαν στις θέσεις τους. Ο αυτοκράτορας διέταξε να κλειδώσουν οι πύλες πίσω τους για να μην υπάρξει υποχώρηση. Και αφού ζήτησε συγχώρεση από τους οικείους του, ξεκίνησε για την τελευταία ιππηλασία στα τείχη... Ο θάνατος του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ έγινε γνωστός αρκετές ώρες μετά την κατά-ληψη της Πόλης από τους Οθωμανούς. Η σορός του αναγνωρίστηκε από τα αυτο-κρατορικά του πορφυρά πέδιλα—είχε πέσει στις γραμμές του μετώπου, αρνούμενος να διαφύγει, όπως πολλοί συμβουλάτορες τού πρότειναν. Σύμφωνα μέ τόν Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο η Ρωμαϊκή κυριαρχία διήρκη-σε μέχρι τόν 5ο αιώνα, καί ομοίως συμφωνεί η ιστορικός Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, η οποία αναφέρει: «Κατά τήν διάρκεια της περιόδου (379 - 641), τό Βυζάντιο θά απο-κτήσει τά χαρακτηριστικά, πού θά τό καταστήσουν αργότερα, Ελληνική Αυτοκρατορία της χριστιανικής Ανατολής.». O Finlay θεωρεί ότι: «από τό 716 η ιστορία των Ελλήνων τόσο στενά συμπλέκε-ται με τα ιστορικά χρονικά της κραταιάς Βυζαντινής αυτοκρατορικής κυβερνήσεως, ώστε η ιστορία του ανατολικού κράτους αποτελεί έκτοτε ένα ενιαίο σύνολο με την ι-στορία του ελληνικού έθνους. Η Ελληνική Βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν ο προμαχώνας της χριστιανικής Ευρώπης γιά χίλια καί πλέον έτη, προστατεύοντας την, από επιδρομές βαρβάρων, επιδρομές οι οποίες ήταν ικανές νά διαγράψουν τελείως τήν πολιτιστική ταυτότητα της Ευρώπης, πού γνωρίζουμε σήμερα. Αν οι Πέρσες ή οι Άραβες ή οι Οθωμανοί είχαν κατακλύσει τήν Ευρώπη, σίγου-ρα η Ευρωπαϊκή ιστορία θά ήταν πολύ διαφορετική σήμερα. Επίσης τό κράτος του Βυζαντίου ήταν ο θεματοφύλακας της Ελληνικής γλώσσας καί της πνευματικής κλη-ρονομιάς των Αρχαίων Ελλήνων. Αν δέν είχαν αντιγραφεί τά χιλιάδες έργα των αρχαίων σοφών καί είχαν παραδοθεί στό έλεος των Ασιατών εισβολέων, ελάχιστα θά γνωρίζαμε γιά τίς αρχαίες επιστήμες καί τήν αρχαία φιλοσοφία. Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν όλες τίς επιστήμες, παρέλειψαν όμως νά δη-μιούργησαν ενιαίο Ελληνικό κράτος μέ αποτέλεσμα νά γίνουν υπόδουλοι των αρχαί-ων Ρωμαίων, χωρίς νά οργανώσουν ούτε τήν υποτυπώδη αντίσταση. Οι μεσαιωνικοί Έλληνες δημιούργησαν καί οργάνωσαν τό πρώτο Ελληνικό Κρά-τος, τό οποίο ήταν τό ισχυρότερο του τότε γνωστού κόσμου. Όλοι οι υπόλοιποι λαοί σέβονταν τόν Έλληνα αυτοκράτορα καί φθονούσαν τόν πλούτο καί τήν αίγλη της Κωνσταντινουπόλεως. Η Ελληνική γλώσσα ακουγόταν από την Σικελία μέχρι την Καππαδοκία και τον Πόντο, και από την Μακεδονία μέχρι την Κρήτη και την Κύπρο. Οι Ελληνες, για πρώ-τη φορά ήταν ενωμένοι καί δέν μάχονταν ο ένας τόν άλλον. Οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν τήν ιατρική, αλλά οι Βυζαντινοί δημιούργησαν νοσοκομεία καί ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι αρχαίοι Ελληνες είπαν: «Υπέρ πά-ντων η Πατρίς», αλλά οι Βυζαντινοί έκτισαν τά δυνατότερα τείχη καί οργάνωσαν τόν ισχυρότερο στρατό καί στόλο της εποχής, Οι αρχαίοι Ελληνες μίλησαν πρώτοι γιά δι-καιοσύνη καί ισότητα, αλλά οι Βυζαντινοί ανέπτυξαν τό καλύτερο νομοθετικό καί διοι-κητικό σύστημα γιά νά διοικήσουν τό αχανές κράτος τους, Οι αρχαίοι Ελληνες ήταν οι καλύτεροι μαθηματικοί καί φυσικοί, αλλά οι Βυζαντι-νοί έκτισαν τό μεγαλύτερο κτίριο του τότε γνωστού κόσμου, μέσα σέ πέντε χρόνια, τήν του Θεού Αγία Σοφία. Οι μεσαιωνικοί Ελληνες ή Ρωμιοί, όπως αποκαλούσαν τους εαυτούς τους, ήταν εξίσου ικανοί μέ τούς προγόνους τους στήν τέχνη. Οι Βυζαντινοί πού συνέχισαν μέ φανατισμό να ομιλούν την αρχαία Ελληνική γλώσσα και να εξελληνίζουν τα ξένα ονόματα θεωρούσαν τιμή τους ότι ήταν απόγο-νοι των Αρχαίων Ελλήνων. Τά πρώτα βιβλία πού μάθαιναν τα παιδιά ήταν η Ιλιάδα καί η Οδύσσεια του Ομήρου καί οι αγαπημένοι τους ήρωες ήταν μεταξύ άλλων, ο Λεωνίδας καί ο Μέγας Αλέξανδρος. O Παναγιώτης Κανελλόπουλος άριστος μελετητής της Ελληνικής Ιστορίας μας παραθέτει στό βιβλίο του, Γεννήθηκα στό 1402: « Οι πατέρες της Εκκλησίας πήραν από τήν αρχαία Αθήνα τά φώτα τους, ενώ οι άριστα μορφωμένοι Πατριάρχες, Φώτιος καί Αρέθας, είχαν αγκαλιάσει τόν Πλάτωνα. Όταν δε οι Φράγκοι κατέλαβαν τήν Βασι-λεύουσα, ξύπνησε έντονα η Ελληνική συνείδηση των Ελλήνων καί αισθάνθηκαν τό Ελληνικό αίμα νά ρέει στίς φλέβες τους, όσοι αποσύρθηκαν στήν Μικρά Ασία, αντι-κρίζοντας τήν Σμύρνη, τήν Έφεσο καί τή Μίλητο, Συνεπώς ο τελευταίος Ελληνοβυζαντινός Αυτοκράτορας θυσιάσθηκε για την πατρίδα, για τις αξίες, τα ιδεώδη και τα ιδανικά του Ελληνικού πολιτισμού, του πολιτισμού που αποτέλεσε στην συνέχεια την μήτρα επώασης του ευρωπαϊκού πο-λιτισμού. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ο ΧΙ με Ελληνικό ηρωισμό, με ελληνική αγωνι-στική ευπρέπεια, βαίνοντας στο βωμό της θυσίας, με αποφασιστικότητα και τόλμη, δίδοντας φωτεινό παράδειγμα ενός μεγάλου ηγέτη, κατέγραψε ένδοξη Ελληνική ιστορία, καθιστώντας όλον το γένος των Ελλήνων υπερήφανον. Τελειώνοντας θέλω να συγχαρώ και να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της Ένωσης των εν Αττική Λακεδαιμονίων αξιαγάπητός μας ψ.κών. Μπεκιάρη και τα εκλεκτά μέλη της Ένωση για την διοργάνωση της σημερινής ιεροτελεστίας γιατί μας δόθηκε η ευ-καιρία να εκπληρώσουμε ιερόν, ηθικόν και εθνικό, καθήκον Μας. Σας ευχαριστώ.